امکان سنجی اجرای نظام انتخاباتی تناسبی و مختلط در ایران

زمانی که صحبت از اجرا نظام تناسبی و مختلط در ایران به میان آید، باید با بررسی نظام اکثریتی کنونی همراه با موانع و محاسن آن از جمله بحث بی عدالتی موجود در نظام و غیر تناسبی بودن وعدم رعایت اصل نمایندگی هر چه بیشتر وارد بحث اصلی گردید؛ آنچه در اجرای دو نظام تناسبی و مختلط جدا از بحث قوانین اهمیت فوق العاده و اساسی داشته و بدون آن امکان اجرای دو نظام میسر نخواهد گردید، موضوع تحزب و جایگاه احزاب در ایران می باشد؛ در بحث نظام انتخاباتی کارآمد باید ساختارها حقوقی و سیاسی یک کشور در اعمال نظام لحاظ شود و بر مبنای آن نظام مناسب انتخاب گردد؛ ساختارهای ایران در قریب بالاتفاق ادوار مبنای اکثریتی داشته و قوانین و زیر ساخت ها و احزاب بر این مبنای شکل یافته اند؛ بنابراین در حال حاضر امکان استفاده از نظام تناسبی و مختلط به عنوان نظام انتخاباتی جایگزین اصولاً فراهم نمی باشد، مگر آنکه ساختار ضروری اجرای هر یک از دو نظام مانند وضعیت احزاب و تحزب بر مبنای قوانین، سازمان یابد و احزاب به صورت مستمر فعالیت نموده و از آزادی و سایر مولفه های دمکراسی برخوردار باشند و در معیت احزاب قانونمند و سازمانمند، قوانین انتخاباتی ایران که ساختاری اکثریتی دارد ، نیازمند اصلاحات بر اساس انواع مختلف نظام تناسبی و مختلط در محدودهای انتخاباتی مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری و شوراهای اسلامی خواهد داشت؛ فلذا اساساً هر چند برمبنای فرضیه به نظر اجرای نظامهای تناسبی و مختلط میسر می باشد، ولی در عمل تا زمانی که نسبت به ایجاد زیر ساخت های حقوقی و سیاسی ایران اقدام نگردد، امکان اجرای نظام وجود نداشته و اجرای آن بدون رعایت موارد مارالذکر موجبات هرج و مرج سیاسی و حقوقی نظام را فراهم نموده و به جای رهگشا بودن موجبات بی ثباتی در حیط نظام انتخاباتی و نظام جمهوری اسلامی ایران را در پی خواهد داشت. واژگان کلیدی : رای ؛ احزاب ؛ نظام انتخاباتی ؛ انتخابات؛ اکثریت ، اکثریتی؛ تناسبی؛ مختلط